اوای شاهنامه پایگاه خبری تخصصی آوای شاهنامه
به گزارش پایگاه خبری آوای شاهنامه، «شاهنامه بزرگ یا کبیر ایلخانی»، یکی از نسخه های مصور و شاهکارهای هنری قرن هشتم هجری است که متاسفانه اصل آن از میان رفته و اکنون نگاره های پراکنده آن در موزه ها، کتابخانه ها و مجموعه های بزرگ هنری نگهداری می شود.
این شاهنامه زیبا که به دلیل ابعاد بزرگ برگه هایش، به شاهنامه بزرگ یا کبیر ایلخانی مشهور است، به دلیل کتابت در روزگار فرمانروایی ابوسعید ایلخانی، با نام «شاهنامۀ ابوسعیدی» نیز شناخته می شود.
شاهنامه مصور ایلخانی، ابتدا در کتابخانه کاخ گلستان نگهداری می شد اما در دوران آشفته محمدعلی شاه قاجار، به دست یکی از عتیقه‌بازان پاریس به نام دموت از کتابخانه سلطنتی ایران سرقت و به خارج از ایران برده شد؛ به همین روی در برخی از منابع، به «شاهنامۀ دموت» نیز معروف است. دموت نسخه کامل را به موزه های مهم از جمله موزی هنری متروپولیتن عرضه کرد که البته بهای بالای آن، سدی بزرگ در برابر استقبال ایشان از خرید بود. دموت سرانجام شیرازه این نسخه ارزشمند را از هم گشود و برگه های آن را به گونه ای منفرد و جدا، به مجموعه های هنری فروخت. متأسفانه در پی این اقدام نابخردانه، بسیاری از برگه های شاهنامه ایلخانی گم شد.
این شاهنامه احتمالا دارای ۱۲۰ نگاره بوده که توسط چند نقاش (متعلق به دو نسل) انجام شده بود. در حال حاضر ۷۷ برگ از شاهنامه ایلخانی در موزه‌ها و مجموعه های هنری مانند مجموعۀ ناصر خلیلی، مجموعۀ کلولند، موزۀ متروپولیتن، مجموعۀ دانشگاه هاروارد، مجموعۀ هنری فریر، موزۀ بریتانیا، موزۀ هنری نلسون ـ اتکینز، مجموعۀ هنری دیترویت، موزۀ هنرهای زیبای بوستون، موزۀ لوور، مجموعۀ کنتس دوپهاگ و موزۀ رضا عباسی نگهداری می شود.
گفتنی است در نگاره‌های شاهنامه دموت، سنت های ایرانی و بین‌النهرینی پیش از عصر مغول با سنت های خاور دور آمیخته شده و گاه یکی بر دیگری برتری یافته‌است. برخی نگاره‌های این شاهنامه زیبا، شیوه نقاشی جامع التواریخ را به یاد می‌آورند، ولی اغلب آن‌ها ویژگی های تازه‌ای را می‌نمایانند. به‌طور کلی تأثیرات خاور دور را بیش از همه در چهره‌ها، جنگ‌افزارها و جامگان مغولی و چینی این نگاره ها می‌توان دید.
