شاهنامه خالقی مطلق

معتبرترین تصحیح شاهنامه فردوسی

 شاهنامه ویراسته جلال خالقی مطلق، نخستین و معتبرترین تصحیح انتقادی کامل از شاهنامه فردوسی است. این ویرایش از شاهنامه، ابتدا در در هشت دفتر، میان سال‌های ۱۳۶۶تا ۱۳۸۶ خورشیدی توسط انتشارات بنیاد میراث ایران در نیویورک به چاپ رسید. سپس در سال ۱۳۸۶ در هشت جلد و  به‌طور یک‌جا توسط مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی منتشر شد.

به گزارش پایگاه خبری آوای شاهنامه، مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی در چاپ های بعدی به انتشار دوره ۱۲ جلدی شاهنامه خالقی مطلق پرداخت که ۸ جلد آن به متن شاهنامه و ۴ جلد نیز به حواشی، توضیحات و بیت‌یاب اختصاص دارد.

شایان یادآوری است تصحیح انتقادی- تحقیقی خالقی مطلق، به باور شاهنامه‌شناسان جهان، دقیق‌ترین و معتبرترین تصحیح شناسنامه و دستاورد بیش از نیم قرن تلاش خستگی‌ناپذیر دکتر جلال خالقی مطلق, استاد بازنشسته ایران‌شناسی دانشگاه هامبورگ آلمان است. این شاهنامه شناس پس از ارزیابی حدود ۵۰ نسخه خطی شاهنامه از کتابخانه‌های مختلف جهان و انتشار نتایج این بررسی‌ها در مقاله‌های متعدد، از ۱۶ نسخه از کهن‌ترین و معتبرترین آنها برای تصحیح خود استفاده نمود. خالقی مطلق در میانه تصحیح از بیمِ پیشی‌گرفتنِ عمر بر انجامِ کار، از دکتر محمود امیدسالار از دانشگاه ایالتی کالیفرنیا و شادروان ابوالفضل خطیبی، عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی برای ویرایشِ دفترهای ششم و هفتم یاری گرفت. با توجه به مدتِ ۱۵ سال همکاریِ امیدسالار و خطیبی با خالقی مطلق بر سرِ این تصحیح، این نسخه از شاهنامه بیش از ۵۰ سال زمان برده است.

از دیگر ویژگی‌های مهم ویرایش خالقی مطلق می توان به  بهره‌گیری از اصول علمی تصحیح متون به‌ویژه اصل «ضبط دشوارتر برتر است.»؛ استفاده از روش تحقیقی و بهره‌گیری منطقی از منابع حاشیه‌ای برای تصحیح؛ به‌کاربردن واژگان تازه و ضبط‌هایی متفاوت از نام‌های خاص مانند سیاوخش، فریگیس، گیومرت و مانند اینها؛ آفرینش روشی علمی، ساده و مفید برای ثبت نسخه‌بدل‌ها؛ حرکت‌گذاری بعضی واژگانی که چندگونه می‌توان خواند و بهره‌گیری از نشانه‌های سجاوندی برای خوانش درست؛ پیوست یادداشت‌های توضیحی همراه با متن انتقادی؛ واژه‌نامه و کشف معانی و کاربردهای ازیادرفته برخی از واژگان اشاره کرد.